Top Vijf Trends in de Bouwsector in 2024

De Europese bouwsector blijft een van de meer traditionele industrieën in Europa, maar dat betekent niet dat deze niet wordt beïnvloed door belangrijke ontwikkelingen en trends. In dit artikel belichten we vijf belangrijke trends in de bouwsector voor 2024 en daarna.

Trend 1: Arbeidstekort in de Bouwsector

Een van de grootste trends, of bedreigingen, voor de Europese bouwsector zijn de arbeidstekorten. Dit probleem is niet alleen wijdverspreid in Europa, maar ook in veel andere regio’s wereldwijd. In Europa kampen verschillende sectoren met arbeidstekorten, waarbij de bouwsector bijzonder zwaar wordt getroffen.

De gemiddelde leeftijd van bouwvakkers in Europa is aanzienlijk hoog, vaak rond of boven de 50 jaar. Dit wijst op een grote uitstroom van hooggekwalificeerd personeel in de komende jaren. Bovendien is er een gebrek aan instroom van jongere werknemers in de bouwsector, die moeite heeft om te concurreren met andere sectoren. Bouwbanen worden vaak gezien als minder aantrekkelijk, zowel qua salaris als qua werkomstandigheden, omdat ze vaak als zwaar, vies en gevaarlijk worden beschouwd.

In sommige landen, zoals Nederland, geeft bijna 70% van de architecten en aannemers aan ernstig gehinderd te worden door arbeidstekorten. In Duitsland meldt bijna 90% van de schilders hetzelfde probleem.

Naast kwantitatieve arbeidstekorten is er ook sprake van kwalitatieve tekorten. Door de uitstroom van ervaren vakmensen en de instroom van minder ervaren werknemers wordt het moeilijker om de steeds complexere bouw- en installatiewerkzaamheden uit te voeren.

Een veelgenoemde oplossing voor het arbeidstekort op korte termijn is het aannemen van ongeschoold personeel en het opleiden ervan. Dit vergt echter veel tijd, wat de tekorten op korte termijn vergroot.

Trend 2: Prefabricatie in de Bouwsector

Prefabricatie is een essentiële strategie om arbeidstekorten aan te pakken. De bouwsector maakt steeds vaker gebruik van prefabricatie om de efficiëntie en productiviteit te verhogen. In Nederland bevat al ongeveer 70% van de projecten een vorm van prefabricatie. In andere Europese landen, zoals Duitsland, België, Polen en Italië, ligt dit aandeel rond de 50%.

Hoewel de groei van prefabricatie de afgelopen jaren gestaag is geweest, ligt het potentieel nog grotendeels onbenut. De focus ligt momenteel voornamelijk op basiselementen zoals muren en vloeren. Om de productiviteit in de bouwsector echt te verhogen, is een verschuiving naar meer geïndustrialiseerde processen nodig, met gebruik van geavanceerde prefab oplossingen.

Hoewel er vooruitgang is geboekt, blijft het gebruik van meer geavanceerde vormen van prefabricatie zoals modulaire gebouwen relatief beperkt. Architecten, aannemers en installateurs voorzien echter een sterke groei van meer geavanceerde vormen van prefab in de toekomst.

Trend 3: Digitalisering in de Bouwsector

Arbeidstekorten zijn een groot probleem in de bouwsector, en prefabricatie is een van de oplossingen. Om echter meer geavanceerde vormen van prefabricatie te realiseren, is meer digitalisering nodig.

Bouwinformatiemodellering (BIM) is een goed voorbeeld van digitale innovatie die de bouwpraktijken verandert. Ongeveer 45% van de Europese architecten maakt gebruik van BIM, hoewel dit sterk varieert per land. Zo gebruikt meer dan driekwart van de Nederlandse architecten BIM, terwijl dit percentage in Italië slechts 32% is.

Hoewel BIM relatief veel wordt gebruikt onder architecten, blijft het gebruik van geavanceerde functies zoals 4D en 5D beperkt. Ook onder aannemers is de adoptie van BIM veel lager. Toch zal de digitalisering naar verwachting toenemen, gestimuleerd door wetgeving en de groei van prefabricatie.

Trend 4: Duurzaamheid in de Bouwsector

Duurzaamheid staat centraal in de discussie over de toekomst van de bouwsector. Deze sector is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de CO2-uitstoot, zowel in de productie van materialen als tijdens het bouwproces en de exploitatie van gebouwen.

Hoewel duurzaamheid steeds meer aandacht krijgt, blijft de snelheid van adoptie traag. Wetgeving speelt een belangrijke rol bij het bevorderen van duurzame bouwpraktijken, maar intrinsieke motivaties van belanghebbenden blijven achter. Ook de hoge kosten van duurzame oplossingen vormen een barrière. Desondanks is de bereidheid van klanten om te investeren in duurzaamheid volgens architecten toegenomen van 20% in 2020 naar 31% in 2023.

Trend 5: Veranderingen in het Besluitvormingsproces in de Bouwsector

Ten slotte vindt er een transformatie plaats in het besluitvormingsproces binnen de bouwsector. Traditioneel hadden architecten de leiding over alle aspecten van een project, maar de toenemende complexiteit van gebouwen en de invloed van meerdere belanghebbenden veranderen deze rol. Architecten verschuiven steeds meer naar projectmanagement, waarbij de focus ligt op esthetisch ontwerp en materiaalkeuze in plaats van merkvoorkeuren.

Nieuwe spelers, zoals grote prefab-producenten en innovatieve bouwbedrijven, nemen een grotere rol in de besluitvorming over. Ook de eindgebruikers zijn meer betrokken bij het ontwerpproces.

Conclusies

De bouwsector moet in de toekomst beter, sneller en goedkoper worden. De besproken trends dragen bij aan deze doelstellingen. Hoewel de ontwikkelingen evolutief zijn en geen revolutie teweegbrengen, zullen ze de sector op de middellange tot lange termijn vormgeven. Innovaties zoals robotica, 3D-printen en AI zullen naar verwachting op lange termijn een grote impact hebben, maar zijn op korte termijn minder relevant.

In 2024 zullen prefabricatie, digitalisering, duurzaamheid en veranderingen in de besluitvorming de bouwsector blijven beïnvloeden.